39 esejów autorstwa najwybitniejszych przedstawicieli polskich uczelni i ośrodków naukowych w kraju, m.in.: Marka Belki, Adama D. Rotfelda, Andrzeja Chwalby, Andrzeja Friszkego, Jana Miodka, Krystyny Skarżyńskiej, Janusza H. Skalskiego, Tadeusza Lubelskiego, Jarosława Włodarczyka, Witolda Orłowskiego, czy Ryszarda Bugaja. Całość poprzedza wstęp historyczno-kulturowy prof. Michała Kleibera.
Autorzy podejmują rozważania na temat kształtowania się i rozwoju najważniejszych dziedzin życia narodu polskiego: skomplikowanej i trudnej historii Polski, jej suwerenności i transformacji dziejowej (przemian polityczno-gospodarczych), relacji i tożsamości społecznych, religii, oświaty, zdrowia, literatury i kultury, w tym: muzyki, filmu, sztuk pięknych i architektury. Nie zabraknie także omówienia rozwoju nauk technicznych czy przyrodniczo-medycznych.
