Van mythen tot Socrates

Dit is deel 1 van de serie Een geschiedenis van de westerse wijsbegeerte en gaat over de periode van 3000 tot 400 v.C. waarin Johan de ontwikkelingen van de wijsbegeerte bespreekt vanaf de oudst bekende mythen en verhalen, de presocratici en sofisten tot en met Socrates, die de gifbeker dronk in 399 v.C. In zijn colleges neemt Johan Braeckman de luisteraar op unieke wijze mee in een intellectueel avontuur door de geschiedenis van het menselijk denken.

Over de collegeserie Een geschiedenis van de westerwijsbegeerte:

Al minstens 5000 jaar worstelt de mensheid met fundamentele vragen over het leven. Cruciale vragen over ons bestaan en ons wezen worden sinds het begin van de beschaving door bedachtzame mannen en vrouwen overwogen. Vragen als: wat is echt? Wat zou het doel van mijn leven moeten zijn en hoe moet ik dat leiden? Wie of wat is God? Hoe kan er vrijheid zijn in een wereld die wordt bepaald door causale wetten? Wanneer is het legitiem dat een persoon macht heeft over anderen? Wat is gerechtigheid? Waarheid? Goedheid? Schoonheid?

De meest briljante geesten in de geschiedenis concentreerden zich op deze vragen en hun zoektocht naar antwoorden liet ons een intellectuele erfenis van onovertroffen diepte en rijkdom na.

Wijsbegeerte, zegt Braeckman, is de rationele benadering van problemen waarvoor nog geen wetenschappelijke oplossingsmethodes bestaan. Met deze omschrijving als rode draad, neemt hij de luisteraar mee op een intellectueel avontuur door de geschiedenis van het menselijk denken, van de vroegste mythen tot nu.

INHOUD

College 1. Inleiding op de geschiedenis van de westerse wijsbegeerte

H1. De opzet van deze serie hoorcolleges

H2. Inleiding op de filosofie

H3. Wat is filosofie?

H4. Wat is de oorsprong van de filosofie?

H5. Het belang van de geschiedenis van de filosofie

College 2. Filosofie in mythen en legenden (ca. 3000 tot 700 v.C.)

H6. Filosofie ontstaat in een stedelijke context

H7. De neolithische revolutie

H8. Mythen zoals in het boek Genesis en het Gilgamesj epos

H9. De boeken Job en Prediker

H10. Homerus

H11. De Griekse tragedies

College 3. De presocratici (ca. 700 tot 400 v.C.)

H12. Over de relatie tussen filosofie en wiskunde

H13. Thales van Milete (ca. 624-546 v.C.)

H14. Het belang van wiskunde bij Thales

H15. De Milesiërs Anaximander (611-546 v.C.) en Anaximenes (585-525 v.C.)

H16. Pythagoras (ca. 569-475 v.C.)

H17. De filosofie van Pythagoras

H18. Xenophanes (ca. 570-470 v.C.)

H19. Herakleitos 'de duistere' (ca. 540-480 v.C.)

H20. De filosofie van Herakleitos

H21. Parmenides (ca 515-? v.C.)

H22. Begin van de zoektocht naar waarheid

H23. Zeno van Elea (490-430 v.C.)

H24. Overzicht van de presocratici

H25. Anaxagoras (ca. 500-428 v.C.) en Athene als centrum

College 4. De sofisten (5de eeuw v.C.)

H26. De sofisten en het relativisme

H27. Problematiek van het relativisme

H28. Feitelijkheid en subjectivisme

H29. Ethiek en relativisme

College 5. Socrates (469-399 v.C.)

H30. Inleiding op Socrates

H31. Het Socratisch probleem

H32. De Socratische methode

H33. Inleiding op het proces tegen Socrates

H34. Socrates over democratie

H35. Het proces tegen Socrates en zijn terechtstelling

H36. Wat is het goede leven?

H37. De dialogen Crito en Phaedo