„Śmierć Iwana Iljicza” to jedno z najbardziej znanych opowiadań Lwa Tołstoja, opublikowane po raz pierwszy w 1886 roku. Opowiadanie to jest głęboką analizą ludzkiej egzystencji, przemijania i śmierci, ukazaną przez pryzmat życia tytułowego bohatera, Iwana Iljicza Gołowina, sędziego, który u szczytu swojej kariery zawodowej nagle zapada na ciężką chorobę.
Akcja rozpoczyna się od pogrzebu Iwana Iljicza, na którym spotykają się jego rodzina i koledzy z pracy. W retrospekcjach poznajemy życie bohatera, jego dążenie do sukcesu zawodowego i społecznego, a także jego relacje rodzinne, które okazują się powierzchowne i pełne napięć. Choroba, która go dotyka, staje się momentem przełomowym, zmuszając go do refleksji nad sensem życia i jego dotychczasowymi wyborami.
Tołstoj w mistrzowski sposób ukazuje wewnętrzne przeżycia Iwana Iljicza, jego strach przed śmiercią, poczucie osamotnienia i beznadziei. Opowiadanie to jest nie tylko portretem jednostki, ale także krytyką społeczeństwa, które skupia się na materialnych wartościach, zaniedbując duchowe aspekty życia.
