Marta

Marta Świcka po śmierci męża zostaje bez środków do życia. Na utrzymaniu ma czteroletnią córkę Jancię, dlatego od razu zaczyna poszukiwania pracy. Te jednak nie są łatwe, gdy nie ma się wystarczającego wykształcenia i umiejętności, a ponadto jest się kobietą. Na rynku pracy preferowani są mężczyźni bądź cudzoziemki. Marta chwyta się różnych prac, lecz w żadnym zawodzie nie udaje się jej zostać na dłużej. Do czego posunie się bohaterka, by zapewnić byt sobie i dziecku?

Powieść opisuje zmagania samotnej kobiety w XIX wieku i próby poradzenia sobie w nowej rzeczywistości. Zyskała dużą popularność wśród zwolenniczek i zwolenników emancypacji kobiet w kraju i zagranicą, a opisywane w niej problemy wciąż wydają się aktualne.

Eliza Orzeszkowa (1841-1910) – polska powieściopisarka, nowelistka, publicystka okresu pozytywizmu. Pisała pod pseudonimami: E.O., Bąk, Wa-Lit-No, Li...ka, Gabriela, Litwinka. Wiele miejsca we wczesnej twórczości zajmował problem emancypacji kobiet. Pierwsze utwory Orzeszkowej realizowały wzorzec powieści tendencyjnej i nie odznaczały się dużymi walorami artystycznymi. Kolejnym etapem twórczości pisarki był realizm. W rozprawie „O powieściach T.T. Jeża z rzutem oka na powieść w ogóle" przedstawiła założenia powieści realistycznej. Bogate obserwacje społeczne i przemyślenia na temat sytuacji człowieka w społeczeństwie znalazły odzwierciedlenie w jej największym dziele – „Nad Niemnem". Orzeszkowa była aktywna w środowisku literackim. Utrzymywała kontakty m.in. z Marią Konopnicką, z Leopoldem Méyetem i Zygmuntem Miłkowskim. W 1905 roku była nominowana do Nagrody Nobla, którą ostatecznie otrzymał Henryk Sienkiewicz.