We wisten het, maar konden het niet zeggen

Na de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië in 1949 blijft Nederland zitten met een moreel en economisch debacle. Het motto is lange tijd: mondje dicht. Dat werd ook door historici gevoeld: zij namen geen initiatieven tot degelijk onderzoek. Historica en journaliste Anne-Lot Hoek (44) legt vanaf 2012 de vinger op de zere plek, roept op tot het stellen van de juiste vragen en voegt zelf de daad bij het woord met haar boek 'De strijd om Bali' (2021). Met veldonderzoek weet zij naar boven te krijgen dat ook daar oorlogsmisdrijven zijn gepleegd, al heeft de Nederlandse staat ons steeds anders willen doen geloven.

In haar boek beschrijft Anne-Lot ook hoe tijdens de oorlog ambtenaar in Indië en oud-verzetsstrijder Siebe Lijftogt het Nederlandse volk wil inlichten over de schanddaden op Bali. Hij wordt daar echter in gedwarsboomd door kameraden uit het verzet, die inmiddels hoge posities innemen in de Nederlandse samenleving. In en na de oorlog doen van tijd tot tijd ook andere klokkenluiders hun mond open, zoals oud-militairen en relatieve outsiders in de academische wereld. Hun spetters groeien echter nooit uit tot een olievlek. "Als we dit alles veel eerder hadden geweten, waren we andere mensen geweest", zegt Anne-Lot Hoek.

'Stille getuigen' is een productie van Peter de Ruiter, die wordt ondersteund door het Eva Tas Fonds.