De opgang

In de zomer van 1979 trok een huis in het Gentse Patershol de

aandacht van Stefan Hertmans. De blauweregen hing bestoft

neer, maar de geur trof hem diep en bracht hem terug naar zijn

kinderjaren. Hij kocht het pand in een opwelling. Verbijsterend

was de ontdekking dat de vroegere bewoner een ss’er was geweest.

Pas nadat Hertmans het huis twintig jaar later had verkocht

ging hij op zoek naar wat er zich tijdens de oorlog had

afgespeeld. ‘Het is onbegrijpelijk,’ schrijft hij, ‘dat alles wat ik

toen al had kunnen weten of tenminste toch vermoeden, zo

gedachteloos aan mij voorbij had kunnen gaan.’

Langzaam komt Willem Verhulst in beeld, de man die hij

wil leren begrijpen, alsook zijn Nederlandse, pacifistische

echtgenote Mientje en hun kinderen, van wie de oudste zoon

Adriaan een vooraanstaand Vlaams intellectueel zou worden.

Hertmans spreekt met nabestaanden, raadpleegt archieven,

vindt intieme documenten. In zijn herinnering loopt hij weer

door alle kamers die hij zo lang heeft bewoond. In De opgang

komt de lezer huiveringwekkend dicht bij een politiek drama,

dat ook een huwelijksdrama was. Opnieuw blijkt Hertmans

verbonden met een verhaal dat aan belangrijke historische

gebeurtenissen raakt en opnieuw brengt het zijn verbeelding en pen op briljante wijze in beweging.