Het kwaad

Sinds mensenheugenis is het kwaad een kernthema in het religieuze en wijsgerige denken. Zo vertellen de verhalen in Genesis over de zondeval en over de moord van Kain op Abel. De inbedding van het kwaad binnen het joods-christelijke denken over zonde, schuld, vergeving en verlossing is sinds de Verlichting steeds losser geworden. Maar tot de dag van vandaag blijft het kwaad een stevig verankerd fenomeen in het menselijk bewustzijn en het bestaan. In dit hoorcollege toont Jaap Goedegebuure aan dat het kwaad er simpelweg is. Het kan zowel worden erkend, gevreesd en bestreden, alsook vanuit esthetisch of hedonistisch perspectief worden verwelkomd en verheerlijkt. De moderne benadering van het kwaad is te vinden bij auteurs als de Sade, Byron, Nietzsche en Camus. Rudimenten van het christelijke denken over het kwaad vindt men nog steeds bij auteurs als Baudelaire en Dostojevski. Goedegebuure besteedt in zijn college ook volop aandacht aan dit thema in de Nederlandse literatuur, van Louis Couperus tot Manon Uphoff.

Inhoud

H1. Inleiding: theologische en filosofische visies op het kwaad

H2. Theodicee: een god van goed en kwaad

H3. Omkering van goed en kwaad en het sublieme

H4. Zwarte romantiek en literaire decadentie: Byron, Poe, Baudelaire

H5. Decadente literatuur in Nederland: Louis Couperus

H6. Decadentistische werken: Jacob Israël de Haan

H7. Het onpersoonlijke kwaad en schuld: Franz Kafka

H8. Zinloos geweld: Gide, Sartre, Camus

H9. Gerrit Achterberg

H10. Gerard Reve

H11. W.F. Hermans

H12. Harry Mulisch

H13. Thomas Rosenboom

H14. Arnon Grunberg

H15. Manon Uphoff

H16. Oek de Jong