Bach

Een hoorcollege over zijn leven en werk

Beschrijving van het boek

Johann Sebastian Bach (1685-1750) wordt gezien als een van de 'aartsvaders' van de westerse muziekkunst. Hij was organist, klavecinist, violist en componist. Daarnaast was hij leraar. Bach werkte afwisselend in dienst van hof en kerk, met name in Dresden, Cöthen en Leipzig. Zo was hij in Leipzig als musicus en schoolhoofd verbonden aan de Thomaskerk. Als componist was Bach een briljant theoreticus, voor wie de regels van het quadrivium altijd centraal hebben gestaan en voor wie muziek een vorm van wiskunde was. Toch had zijn belijdenis als Lutheraan evenzeer grote weerslag op zijn werk.

Voor de hedendaagse luisteraar is de muziek van Bach echter niet uitsluitend pragmatisch - volgens de regels van het spel - maar ook uitermate emotioneel. Of Bach de emoties die wij er in herkennen bewust als zodanig heeft willen uitdragen, is moeilijk na te gaan. Hij was zeker geen man zonder emoties, daar kunnen we zeker van zijn. Maar de uitdrukkingskracht van zijn muziek is wellicht toch eerder het resultaat van zijn veelal cerebrale compositieprocessen dan van een bewuste romantische verhaalkunst. Toch is voor ons moderne luisteraars dat laatste nu juist wat we in zijn muziek herkennen en dat ons tegelijk fascineert als ontroert: het samengaan van een groot intellect met een overdaad aan expressiviteit.

In zes colleges van een uur geeft Leo Samama een uiteenzetting van het leven, het denken en het werk van deze grootmeester van de toonkunst. Hij maakt gebruik van muziekfragmenten van CD en op de piano.

Bij het hoorcollege hoort een lijst met aanbevolen literatuur. Deze wordt geleverd als PDF-bestand. Dit college is tot stand gekomen i.s.m. de Studium Generale Universiteit Leiden.

Inhoud

College 1. Bach: beeldvorming en biografisch overzicht

H1. Inleiding: wie was Bach?

H2. Bachs opleiding en ontwikkeling

H3. Bachs leven en werk in Köthen en Leipzig

College 2. Bach en de kerk

H4. De koralen

H5. De cantates

H6. De passies en de late kerkelijke werken

College 3. De composities voor het hof

H7. De instrumentale muziek

H8. Bach als klavecinist