De kunst van het woord

Het beste medicijn tegen artistieke twijfel. Proza om je aan te laven - troostrijk en diep.' Frank Westerman

Vincent van Gogh was behalve een baanbrekend kunstenaar ook een begenadigd schrijver. De honderden brieven die hij aan zijn broer Theo en aan kunstenaarsvrienden als Paul Gauguin en Emile Bernard schreef, zijn een niets verhullend commentaar op zijn leven en kunstenaarschap. Tegelijkertijd hielp het schrijven hem zijn gedachten te ontwikkelen: schrijven als vorm van denken - over kunst, leven, literatuur, schildertechniek en artistieke ambities. Over voortdurende strijd en gering succes; over vertwijfeling en ziekte.

Het observatievermogen van Van Gogh en zijn scherpe analyses van mensen en omstandigheden gaan gepaard met een sterk taalgevoel en trefzekere formuleringen. Hij schreef recht uit het hart, ongepolijst en eerlijk. Vrijblijvendheid was voor Van Gogh een doodzonde en net als in zijn kunst staat er bij het schrijven altijd iets op het spel. Door die gedrevenheid behoren zijn brieven tot de meest aangrijpende kunstenaarscorrespondenties uit de wereldliteratuur. Leo Jansen, Hans Luijten en Nienke Bakker maakten als editeurs in het Van Gogh Museum, in samenwerking met Huygens ING, de succesvolle en gelauwerde zesdelige uitgave van de correspondentie van Vincent van Gogh die in 2009 verscheen. In De kunst van het woord hebben zij de ultieme selectie van de 265 mooiste brieven samengesteld en ingeleid.

' Er zijn zoveel mensen, vooral onder onze vrienden, die denken dat woorden niets voorstellen. Integendeel, nietwaar, het is even interessant en even moeilijk om iets goed te zeggen als om iets te schilderen. Er is de kunst van lijnen en kleuren, maar de kunst van het woord is en blijft evengoed bestaan.'

Vincent van Gogh aan Emile Bernard, 19 april 1888

'Onopzettelijk schrijft hij uitspraken neer, die in geen enkel citatenboek zouden mogen

ontbreken.'

W.F. Hermans

' Ik was er ondersteboven van. Ik had met hem niet alleen een geniaal schilder, maar ook een

groot schrijver ontdekt.'

Jan Wolkers

' Wie hem leest ontmoet een persoonlijkheid, iemand die een pen kon hanteren.'

Maarten 't Hart

' Zijn brieven vormen een groots literair testament, welsprekend en vol ontboezemingen.

De nalatenschap van een uitzonderlijk schilder.'

John Updike

' Een zeldzaam zuivere stijl.'

Charles Bukowski