Muziek is een kunstvorm die een verhaal vertelt, maar wat horen we als we naar klassieke muziek luisteren? Leo Samama behandelt in dit chronologisch opgebouwde college de belangrijkste kenmerken en bouwstenen van de westerse muziekkunst. Met aandacht voor klankkleur, vorm en karakter van zowel instrumenten als van composities. Hij illustreert zijn college met muziekfragmenten van CD en op de piano. Inhoud College 1 H1. Inleiding H2. Meerstemmigheid H3. Taal en tekst College 2 H4. Renaissance polyfonie H5. Madrigaalkunst. tekst en muziek in een poëtische context H6. Opkomst van de monodische techniek College 3 H7. Taligheid en monodie in de vocale muziek H8. De instrumentale muziek van de Barok College 4 H9. De kamermuziek H10. Het concert H11. De vorm en inhoud College 5 H12. Inleiding H13. Opera in de 18e eeuw H14. Opera in de 19e eeuw College 6 H15. Liedkunst in de 19e eeuw H16. Groot en klein, expansief en intiem College 7 H17. Vanuit Wagner en Debussy H18. Schönberg en de atonoliteit H19. Andere oplossingen voor een nieuwe muziek College 8 H20. Wederopbouw H21. Oude nieuwe en nieuwe oude muziek

De taal van muziek

De Franse componist Claude Debussy (1862 - 1918) was één van de belangrijkste componisten van het begin van de 20e eeuw. Zijn werk markeert de transitie van de late romantiek naar de moderne muziek. Tijdens zijn leven kwam hij in contact met andere componisten, waaronder Tsjaikovski en Wagner. Hij ontwikkelde zijn eigen klank en brak daarmee definitief met de romantiek. Samama plaatst het leven en werk van Debussy in een cultuur-historisch perspectief en illustreert zijn college met voorbeelden van CD en de piano. Inhoud College 1 H1. De wereld van Debussy tussen Commune en Eerste Wereldoorlog H2. De Franse cultuur tussen keizerrijk en republiek College 2 H3. Debussy en zijn mening over kunst en cultuur H4. De mens Debussy College 3 H5. De verspreiding en ontvangst van Debussy's muziek H6. Debussy en de natuur. Debussy en de dichtkunst College 4 H7. Debussy's muzikale taal. De Nuages uit Les Nocturnes H8. Prélude à l'après-midi d'un faune

Debussy

Kunst en cultuur bepalen de identiteit van een mens, een groep, een volk en een land. Kunst en cultuur zijn de noodzakelijke ingrediënten van een gezonde maatschappij waarin de geestelijke en economische mens tot bloei kan komen. Voor een markteconomie is creativiteit de voornaamste drijfveer. Daarbij is cultuur niet afhankelijk van geld, maar geld afhankelijk van cultuur. De prijs van kunst wordt te vaak verward met de waarde van kunst. Leo Samama schetst in deze multidisciplinaire lezing een helder beeld van het belang van kunst en cultuur en waarom deze ondersteund moeten worden. Home Academy wenst hiermee graag een kleine bijdrage te leveren aan het nationale kunst- & cultuurdebat. Inhoud H1. Inleiding H2. Kunst en cultuur H3. Kunst als representatie H4. Cultuur in onze tijd H5. Kunst en cultuur in een nieuw perspectief H6. De rol van kunst in een maatschappij H7. De verantwoordelijken H8. Ter afronding

Het belang van kunst en cultuur

Gustav Mahler (1860-1911) was niet alleen componist, maar in zijn tijd ook een zeer beroemd dirigent. Hij componeerde in slechts twee genres. symfonie en zang. Meerdere malen combineerde hij deze naar het voorbeeld van Beethovens 9e symfonie, waarbij zijn composities de uiterste mogelijkheden van een orkest opzochten. In dit vier uur durende college analyseert Leo Samama de muziek van Mahler en schetst hij de cultuur-historische context van het Oostenrijks-Hongaarse rijk waarin deze Joodse componist zich in de 19e eeuw ontwikkelde tot één van de grootste componisten die de late romantiek verbond met de moderne klassieke muziek van de 20e eeuw. Inhoud College 1. Rondom de 10e symfonie H1. Mahler in Leiden H2. Mahler en de verspreiding van zijn muziek H3. Een beknopte schets van karakter en leven College 2. Vanuit Das Klagende Lied H4. Mahler ontdekt "Mahler" H5. De materialen in Mahler's muziek College 3. De eerste symfonieën H6. De eerste symfonie H7. De Wunderhorn symfonieën College 4. De laatste symfonieën H8. De vijfde symfonie H9. De zesde symfonie H10. De zevende en negende symfonie

Mahler

Het "lied" is een zeer algemeen begrip dat vele soorten en vormen van liederen omvat. Wanneer we tegenwoordig het lied als kunstvorm beschouwen, bedoelen we in feite het lied met begeleiding van piano. Hoewel dat een ernstige beperking impliceert, behandelt Leo Samama in deze serie colleges toch overwegend dat klavierlied. Grofweg van Haydn en Mozart tot in onze tijd. Hij vertelt ook over de ontwikkeling van de spannende samenwerking tussen muziek en tekst. Begint de kracht van de muziek inderdaad waar die van de tekst ophoudt, of is de symbiose vele malen groter dan dat? En wie inspireert wie, de dichter de componist of de componist de dichter? In acht colleges van een uur neemt Samama de luisteraar mee op een boeiende reis door de geschiedenis van de Europese liedkunst. Het hoorcollege is geïllustreerd met talrijke muzikale voorbeelden. Inhoud College 1. Meer dan duizend jaar liedkunst H1. Wat is een lied? H2. Liederen zonder piano H3. Muziek en taal College 2. De Duitse liedkunst tussen 1770 en 1830 H4. Vroege liederen uit de 18e eeuw H5. Beethoven: An die ferne Geliebte H6. Erlkönig van Goethe College 3. De Duitse liedkunst tussen 1830 en 1914 H7. Kennst Du das Land? van Goethe H8. Het vervolg van Goethes Kennst du das Land? H9. Lieder und Liederkreise College 4. De Franse liedkunst H10. Ontwikkeling van de Franse liedkunst H11. L’invitation au voyage van Baudelaire H12. En sourdine van Verlaine College 5. De liedkunst en de nationale scholen tot 1914 H13. Inleiding tot de nationale scholen H14. De nationale scholen van Polen, Tsjechië en Hongarije H15. De nationale school van Rusland H16. De nationale scholen van Scandinavië H17. De nationale scholen van Zuid-Europa en Nederland College 6. De 20e eeuw tot 1940 H18. Duitsland en Oostenrijk H19. Tsjechië, Moravië en Polen H20. Groot-Brittannië en Frankrijk College 7. De 20e eeuw na 1945 H21. De avant-garde H22. De traditionalisten H23. De laatste veertig jaren College 8. En nu? Een stand van zaken H24. Liederen zonder tekst en andere varianten H25. Lost in translation and genres H26. Terug naar het postmodernisme en het heden

Het lied

Mozart geldt als één van de bekendste componisten uit de muziekgeschiedenis. Wereldwijd wordt nog altijd zijn werk uitgevoerd. Leo Samama geeft een compleet beeld van het leven en werk van Mozart; met aandacht voor zijn reizen, zijn belangrijkste composities en zijn leven. Maar ook over de invloed van Mozart op zijn tijdgenoten én componisten na hem, zoals Beethoven. Samama plaatst Mozart in de context van een veranderend Europa van de 18e eeuw. Hij illustreert zijn college met muziekvoorbeelden op de piano en van CD. Voor de geciteerde geluidsfragmenten is met toestemming van de rechthebbenden gebruik gemaakt van de volgende uitgaven: Wolfgang Amadeus Mozart: Complete Works van Brilliant Classics Complete Pianosonates door Bart van Oort van Brilliant Classics Inhoud College 1 H1. Inleiding: het fenomeen Mozart H2. Het veranderend Europa van de 18e eeuw H3. Het genie Mozart: de eerste Europa-reis College 2 H4. Het reizen wordt voortgezet H5. Kleinstedelijk Salzburg en de reis naar Parijs H6. De muziek van Mozart College 3 H7. De definitieve breuk met Salzburg H8. Mozart als vrij scheppend componist in Wenen H9. Werkdrift, successen en de Vrijmetselarij College 4 H10. De meesterwerken: vernieuwing en traditie H11. De laatste jaren en het mysterie rond zijn dood H12. Erkenning en beoordeling na zijn dood

Mozart

In dit acht uur durende hoorcollege neemt Leo Samama de luisteraar mee door de geschiedenis van de westerse klassieke muziek. Beginnend bij de kunstuitingen van de troubadours in Frankrijk tot de moderne composities van de 20e eeuwse componisten. Daarnaast komen de belangrijkste periodes aan bod waaronder de barok, de Weense Klassieken, de romantiek en de 20e eeuw. Een cultuurhistorische kijk op ons muzikale verleden. Samama illustreert zijn college met muziekfragmenten van cd en piano. Inhoud College 1 H1. Wat is klassieke muziek? H2. Muziekgeschiedenis en muziekwetenschap H3. Veranderende en uiteenlopende visies op muziek en muziekgeschiedenis College 2 H4. De Bron: enkele filosofische basisgedachten H5. Van eenstemmig naar meerstemmig H6. Van ars antiqua naar ars nova College 3 H7. De renaissance en de nieuwe mens H8. De 'Nederlandse' scholen H9. De zestiende eeuw College 4 H10. Barok: natuurlijk of gekunsteld? H11. Affectenleer, retorica en natuurlijkheid H12. De bloei van de instrumentale muziek College 5 H13. Omwentelingen in de maatschappij H14. Weense klassieken H15. Verheven muziek of plezante tijdpassering College 6 H16. De opbouw van een nieuw Europa H17. Een nieuw publiek H18. Nationale scholen College 7 H19. Rond 1900 - fin de siècle H20. Het Interbellum H21. De avantgarde en andere nieuwe uitingen College 8 H22. Nog eenmaal alles bij elkaar H23. De Nederlandse muziek? H24. Muziek in een moderne wereld

Klinkende geschiedenis

Zowel Arthur Schopenhauer (1788-1860) als Friedrich Nietzsche (1844-1900) zijn in hun filosofische denken diep door de muziek beïnvloed. In deze colleges zet Herman Philipse de denkbeelden van Schopenhauer en Nietzsche uiteen en plaatst ze in hun tijd. Vervolgens buigt Leo Samama zich over de manier waarop elk van hen zich met de muziek heeft bezig gehouden, als filosofen vanzelfsprekend, maar evenzeer als liefhebbers en kenners van de muziek. Inhoud College 1. Het leven en werk van Arthur Schopenhauer, door Herman Philipse H1. Inleiding in het leven en werk van Schopenhauer H2. De filosofie van Schopenhauer H3. Het Nirwana als verlossing en de rol van muziek College 2. Schopenhauer en de muziek, door Leo Samama H4. Inleiding in het historische denken over muziek H5. Schopenhauer over muziek en esthetica College 3. Het leven en werk van Friedrich Nietzsche, door Herman Philipse H6. Inleiding in het leven en werk van Nietzsche H7. De theoretische filosofie van Nietzsche H8. Genealogie van de moraal College 4. Nietzsche en de muziek, door Leo Samama H9. De ontwikkeling van Nietzsche's denken over muziek H10. De invloed van Nietzsche op anderen

Schopenhauer, Nietzsche en de muziek

Muziek speelt in vrijwel ons hele leven een grote rol: van wiegeliedjes in de babykamer, het draaiorgel op straat, tot muziek op de Ipod en in de kerk. We kunnen niet zonder. Muziek definieert ons als mensen, geeft ons mede een identiteit. Meer dan welke andere vorm van kunst kan muziek ons ook fysiek raken, met de directheid en de kracht van een zuivere klank. Tegelijk is muziek abstracter dan menig andere uiting van de mens. Aan de hand van filosofische gedachten over muziek, vraagt Leo Samama zich af welke rol muziek speelt in het leven van de mens, toen en nu. Is zij louter doelmatig, nuttig, een gereedschap, of is muziek een soort BTW op ons bestaan, een koekje bij de thee? Bij het hoorcollege wordt een synopsis met daarin een lijst met geciteerde muziekfragmenten als pdf-bestand meegeleverd. Dit college is tot stand gekomen i.s.m. de Rode Hoed. Inhoud College 1. Een filosofische basis voor ons denken over muziek H1. Moet muziek mooi of juist zijn? H2. Muziek als weerslag van de mens H3. Muziek als zelfstandig fenomeen College 2. Schubert: hoe werkt dat, componeren? H4. Is muziek de verklanking van zichzelf of van de wereld erbuiten? H5. Der Tod und das Mädchen H6. De taal van muziek en van woorden College 3. Bach: tussen inspiratie en wetenschap H7. Bachs Prelude in C H8. Over stemmingen H9. Componeren als wetenschap College 4. Beethoven: tussen revolutie en verhevenheid H10. De Vijfde symfonie en haar betekenissen H11. Betekenis en ideaal in de muziek van Beethoven College 5. Muziek en politiek H12. Lully in dienst van de staat H13. Staatsmuziek en kerkmuziek in de Renaissance H14. Muziek en politiek in de Sovjet-Unie College 6. De relatie tussen volk en toonkunst H15. Dvorák en MacDowell H16. Via Bruch terug naar MacDowell H17. Afronding

De zin van muziek

Claudio Monteverdi (1567 - 1643) is zonder twijfel de belangrijkste componist geweest uit de boeiende periode waarin de renaissance overging in de barok. In deze periode componeerde Monteverdi aanvankelijk zuiver vocale madrigalen. Vanaf de eeuwwisseling schrijft hij steeds meer madrigalen die door instrumenten worden begeleid. In 1607 verscheen zijn eerste opera, Orfeo. Zijn tweede opera, L'incoronazione di Poppea, is een grote stap vooruit in het genre. Ook in de religieuze muziek heeft Monteverdi baanbrekend werk geschreven, zoals de Mariavespers. Leo Samama behandelt in vier uur het leven en werk van deze unieke en veelzijdige componist die al bij leven internationale bekendheid genoot. Hij gebruikt daarbij tal van muziekvoorbeelden van CD en op piano. Inhoud College 1 H1. Tussen Cremona, Mantua en Venetië H2. Monteverdi's levensloop tussen hof en kerk H3. Polyfonie en imitatio College 2 H4. Prima en secunda prattica H5. Chromatiek en madrigalismen College 3 H6. De vroege madrigaaltechniek van Monteverdi H7. Zefiro Torna H8. Il Combattimento di Tancredi e Clorinda College 4 H9. L'Orfeo, favola in musica H10. Van de Orfeo naar Poppea

Monteverdi

Franz Liszt (1811-1886) is het archetype van de duivelse virtuoos, de rokkenjager die abbé werd. Als componist stond hij aan de bron van het symfonische gedicht en componeerde hij talloze vernieuwende werken. Onder zijn bekendste werken bevinden zich de Hongaarse rapsodieën, de Études transcendantes, de Années de Pèlerinage en enkele symfonische gedichten. Zijn latere werken bevatten muziek die pas in de 20e eeuw begrepen werd. Liszt verkeerde tijdens zijn leven met de groten der aarde als Paganini, Berlioz en Chopin. Hij onderhield ook een nauwe band met Richard Wagner waarvan hij uiteindelijk de schoonvader zou worden. Behalve componist en pianovirtuoos was hij ook dirigent en vooral leraar van meerdere generaties pianisten. Leo Samama laat zien dat Liszt, samen met o.a. Berlioz, Schubert, Chopin en Mahler, de essentie bepaalt van wat we nu de ‘romantiek’ noemen. In deze stroming stond de allerpersoonlijkste expressie van de allerpersoonlijkste emotie centraal. Het hoorcollege is geïllustreerd met talrijke muzikale voorbeelden. Inhoud H1. Jeugd en eerste reizen H2. Liszt als virtuoos H3. Marie d'Agoult en de Années de pèlerinage H4. Lisztomania H5. Vanuit Weimar met Carolyne von Sayn-Wittgenstein H6. Revoluties en perikelen H7. Orkestwerken H8. Hongaarse rapsodieën H9. De late jaren, de late werken

Liszt

Hector Berlioz (1803-1869) is in de Franse toonkunst een bijzondere eenling, een componist zo origineel, dat de Fransen er nog steeds een beetje moeite mee hebben. Hij werd veel bekender in Duitsland en Engeland dan in het wat stijve en academische Frankrijk. Berlioz was in veel opzichten een kind van de jaren twintig en dertig van de negentiende eeuw, toen restauratie en revolutie hand in hand leken te gaan. Het was de tijd van de burgerkoning Louis Philippe, maar ook van schrijvers als Victor Hugo, Gérard de Nerval en Alfred de Musset. Bovendien was Berlioz een grote fan van Shakespeare. Meesterwerken als de Symphonie fantastique, de liederencyclus Nuits d'été en de dramatische legende La Damnation de Faust behoren tot het beste dat er vóór Debussy in Frankrijk is geschreven. Met de Grand Opéra Les Troyens paste Berlioz zich wonderwel aan de smaak van het Tweede Keizerrijk van Napoleon III aan. Hector Berlioz was ook een briljant chroniqueur van het Franse muziekleven tussen de val van Napoleon I en de opkomst van Napoleon III. In dit hoorcollege behandelt Leo Samama de wereld, de muziek en de geschriften van deze wonderbaarlijke figuur, geïllustreerd met talrijke muzikale voorbeelden. Inhoud H1. Berlioz tussen het Premier en Second Empire H2. De eerste muzikale stappen van Berlioz H3. De Symphonie fantastique H4. De Symphonie Fantastique en het vervolg Lelio, ou le retour à la vie H5. Een loopbaan tussen burgerij en adel H6. Terug naar Shakespeare H7. Les nuits d'été H8. Faust H9. Les Troyens

Berlioz

Twee eeuwen geleden werd Richard Wagner geboren (1813-1883). Hij was wellicht de componist die meer dan wie dan ook de muziek van de late 19e en het begin van de 20e eeuw heeft beïnvloed. Wagner is als mens, als denker, als dichter en schrijver, als componist en als polemist niet weg te denken uit het Europese muziekleven in die periode. Zowel door zijn aanwezigheid als door het afzetten tegen de esthetische, filosofische en muziek-technische waarden waar hij voor stond. Nog steeds is hij aanwezig in het muzikale debat. Soms vanwege zijn muziek, maar vaker vanwege het gebruik van zijn muziek, met name door de nazi's. Daarnaast ook vanwege zijn even fascinerende als soms ook abjecte ideeënwereld en zijn megalomanie. Wagner heeft zijn sporen nagelaten in de schilderkunst, de literatuur, de filosofie, de bouwkunst en de muziek. Leo Samama gaat in dit hoorcollege uitgebreid in op de vele facetten van het leven en werk van deze componist. Daarbij komen alle genoemde aspecten aan de orde, maar ligt de nadruk uiteindelijk toch bij de kern van zijn oeuvre, namelijk zijn opera's. Vooral bij de grote meesterwerken als Der fliegende Holländer, Tannhäuser, Lohengrin, Tristan und Isolde, Die Meistersinger, Der Ring des Nibelungen en Parsifal. Samama laat talrijke fragmenten horen van Wagners muziek op de piano en van CD. Bij het hoorcollege wordt een synopsis meegeleverd als pdf-bestand. Het hoorcollege over Wagner is tot stand gekomen i.s.m. Studium Generale Universiteit Leiden. Inhoud College 1 H1. Inleiding H2. Waar kennen wij Wagner van? H3. Wagner uit citaten College 2 H4. De stormachtige jaren van Wagner (1813-1860) H5. De grote successen (1860-1883) H6. Wagners gedachtegoed College 3 H7. Inleiding tot Wagners componeren H8. Wagners compositorische techniek College 4 H9. Das Liebesverbot, Rienzi en Der fliegende Holländer H10. Tannhäuser en Lohengrin College 5 H11. Tristan und Isolde en Die Meistersinger von Nurnberg H12. Parsifal College 6 H13. Der Ring des Nibelungen

Wagner

Franz Schubert (1797-1828) was de eerste componist wiens afzetmarkt bovenal een burgerlijk niet onderlegd publiek betrof. Zijn werken werden dan ook voornamelijk in het schoollokaal, de kerk en vooral het drinklokaal uitgevoerd. Hij schreef naast instrumentale werken meer dan zeshonderd liederen. Samama plaatst Schubert in zijn tijd en maakt veelvuldig gebruik van muziekfragmenten van piano en cd. De liederen in college 5 en 6 zijn live uitgevoerd tijdens de opnames van het hoorcollege. Inhoud College 1 H1. Beeldvorming en werkdrift H2. Leven en tijd College 2 H3. Stijl en muzikale herkomst H4. Kerkmuziek en opera College 3 H5. Op weg naar de symfonische meesterwerken H6. De laatste twee symfonieën College 4 H7. De kamermuziek H8. Harmonische variatie in de late werken College 5 H9. Schubert als componist van liederen H10. Gretchen am Spinnrade, Die Forelle H11. Memnon en Ganymed College 6 H12. Erlkönig H13. Kennst Du das Land? H14. Du bist die Ruh en Der Doppelgänger

Schubert

Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) was een van de meest markante figuren in het muziekleven van de Sovjet-Unie. Zijn gehele loopbaan stond in het teken van de ontwikkelingen van zowel het nieuwe staatsbestel dat in 1917 was ingesteld als ook de culturele uitgangspunten die vanuit de politiek werd vastgesteld. De aanloop van zijn carrière wordt gekenmerkt door de totale vrijheid en experimenteerdrift die toentertijd beschouwd werd als passend bij een nieuwe staat en een nieuwe maatschappij. Binnen tien jaar werden de regels van het spel echter dusdanig gewijzigd dat van welke vrijheid dan ook, politiek en cultureel, geen enkele sprake meer was. Als modernist werd Sjostakovitsj, samen met enkele vakbroeders, eerst in 1936 en daarna in 1948 scherp veroordeeld, omdat hij de verkeerde muziek zou hebben geschreven. Binnen de smalle marges van wat door de staat werd toegestaan en wat hijzelf nastreefde, heeft hij een oeuvre opgebouwd dat vele pennen in beweging heeft gebracht, vragen oproept, verguisd werd en tegelijk de hemel in geprezen. Dmitri Sjostakovitsj geldt inmiddels als een van de grote componisten van de twintigste eeuw. Maar wie was hij? Een meeloper? Een gevaarlijke tegenstander? Vertolkte hij de stem van het systeem of van het volk? Leo Samama behandelt in vier colleges van een uur het leven en de werken van Sjostakovitsj tegen de achtergrond van een van de meest dramatische en verwoestende regimes uit de westerse geschiedenis. Hij maakt daarbij gebruik van muziekvoorbeelden van CD en op de piano. Een synopsis van het hoorcollege wordt als pdf-bestand meegeleverd. Dit college is tot stand gekomen i.s.m. Studium Generale Universiteit Leiden. Inhoud College 1. Sjostakovitsj als jonge revolutionair H1. Inleiding: de verschillende reputaties van Sjostakovitsj H2. Sjostakovitsj: een componist in de Sovjet-Unie H3. Een nieuwe staat, een nieuw geluid College 2. Sjostakovitsj en Stalin H4. De eerste grote botsing met de staatsideologen (1936) H5. De oorlogsjaren H6. De tweede grote botsing met de staatsideologen (1948) College 3. Sjostakovitsj zet zijn handtekening H7. Sjostakovitsj en de Joodse cultuur H8. Na de dood van Stalin College 4. De late jaren H9. Het achtste strijkkwartet als geheim dagboek H10. De Dertiende symfonie

Sjostakovitsj

Igor Stravinsky (1882-1971) is ondanks zijn kleine postuur een reus in de muziek van de 20e eeuw. Zijn veelzijdige oeuvre omspant de belangrijkste ontwikkelingen van de 20e eeuw, van de populaire Russische balletten en zijn neoclassicistische werken, tot de seriële muziek uit de jaren zestig. Stravinsky was bovendien een gedreven dirigent van zijn eigen werken. De muziek van deze eigenzinnige Amerikaans-Frans-Russische componist weet ook nu nog vele muziekliefhebbers te inspireren. Samama illustreert zijn college met muziekfragmenten op piano en van cd. Inhoud College 1. Stravinsky: leven en tijd H1. Het belang en de positie van Stravinsky: Rusland tijdens de tsaren H2. Kunst, cultuur en politiek tijdens Stravinsky's jonge jaren H3. Diaghilev en de weg uit Rusland: componist in Frankrijk en de V.S. College 2. Stravinsky en het neoclassicisme H4. Het neoclassicisme H5. Het oude ambacht en Stravinsky's neoclassicisme H6. Een blik in de spiegel College 3. Stravinsky's techniek H7. Klankvlakken, herhalingsmotieven en ritmische variaties H8. Volksmuziek, motieven en ritmes H9. Koralen en montages College 4. Stravinsky's composities H10. Symfonie in drie delen en Pater noster H11. Psalmensymfonie en Symfonie in C H12. Requiem Canticles en In memoriam Dylan Thomas

Stravinsky

Beethoven wordt nog steeds gezien als de grootste en beroemdste componist van de 19e eeuw. Bekend om zijn fenomenale composities als de Vijfde Symfonie, de Ode an der Freude en de Eroica. Daarnaast spreekt voor veel mensen de persoon Beethoven tot de verbeelding. Samama behandelt zijn oeuvre, zijn excentrieke levensstijl en de tragiek van zijn doofheid. Hij illustreert zijn college met muziekfragmenten op piano en van cd. Inhoud H1. Beethovens jeugd H2. Gevestigd in Wenen H3. Meesterschap en doofheid H4. Tijden van oorlog H5. Op zoek naar inkomsten H6. De man en de mythe. Ziekte en dood H7. Inleiding tot het werk van Beethoven H8. Esthetica in de tijd van Beethoven H9. Vorm en inhoud H10. Elementen van taal en Techniek H11. De Eroica H12. Diabellivariaties

Beethoven

Ludwig Wittgenstein is één van de belangrijkste denkers uit de 20e eeuw en zijn filosofische werk omvat vrijwel het hele menselijk denken en handelen, met nadruk op de logica. Weinig mensen echter weten dat muziek een hoofdrol speelde in zijn leven. Hij groeide op in een muzikale familie, waar grote componisten als Brahms en Mahler over de vloer kwamen. Zelf speelde Wittgenstein klarinet en hij componeerde. Vier maten en minder dan dertig seconden duurt zijn muziekstuk, getiteld Leidenschaftlich, dat hij met potlood tussen zijn filosofische aantekeningen krabbelde. Waarom drukt Wittgenstein zich tussen zijn filosofische bespiegelingen plotseling in muziek uit? Misschien moeten we hem niet als filosoof zien maar als kunstenaar, die ons juist op andere uitingsvormen dan taal wijst. Want soms schieten woorden tekort. Hoe praat je over muziek als taal, emotie, concept? Wittgenstein eindigt zijn boek Tractatus Logico-philosophicus (het enige tijdens zijn leven gepubliceerde boek) met de beroemde stelling: 'Waar we niet over kunnen spreken, moeten we over zwijgen.' Over deze en andere invloedrijke inzichten, gaan de dubbelcolleges door filosoof Herman Philipse en musicoloog Leo Samama. Lezingen met muzikale fragmenten en aandacht voor de vroege en late Wittgenstein. Een synopsis wordt als pdf-bestand meegeleverd. Inhoud College 1. De jonge Wittgenstein en zijn Tractatus H1. Inleiding H2. Leven en werk H3. Noodzaak van een radicale wijsgerige revolutie H4. Kernthesen van de Tractatus College 2. De jonge Wittgenstein en zijn relatie tot de muziek H5. Ludwig en zijn familie H6. Wittgenstein als muziekliefhebber H7. Wittgenstein en de betekenis van muziek College 3. De late Wittgenstein en zijn Philosophische Untersuchungen H8. Doel en methode van de filosofie H9. Voorbeelden: hoe functioneren woorden als pijn of tien? H10. Compositie en eenheid van de Philosophische Untersuchungen College 4. De late Wittgenstein en zijn muziekfilosofie H11. Wittgensteins ideeën over muziek H12. Wittgensteins muziekfilosofische beschouwingen H13. Wittgenstein en de moderne muziek na 1945

Wittgenstein en de muziek

Johann Sebastian Bach (1685-1750) wordt gezien als een van de 'aartsvaders' van de westerse muziekkunst. Hij was organist, klavecinist, violist en componist. Daarnaast was hij leraar. Bach werkte afwisselend in dienst van hof en kerk, met name in Dresden, Cöthen en Leipzig. Zo was hij in Leipzig als musicus en schoolhoofd verbonden aan de Thomaskerk. Als componist was Bach een briljant theoreticus, voor wie de regels van het quadrivium altijd centraal hebben gestaan en voor wie muziek een vorm van wiskunde was. Toch had zijn belijdenis als Lutheraan evenzeer grote weerslag op zijn werk. Voor de hedendaagse luisteraar is de muziek van Bach echter niet uitsluitend pragmatisch - volgens de regels van het spel - maar ook uitermate emotioneel. Of Bach de emoties die wij er in herkennen bewust als zodanig heeft willen uitdragen, is moeilijk na te gaan. Hij was zeker geen man zonder emoties, daar kunnen we zeker van zijn. Maar de uitdrukkingskracht van zijn muziek is wellicht toch eerder het resultaat van zijn veelal cerebrale compositieprocessen dan van een bewuste romantische verhaalkunst. Toch is voor ons moderne luisteraars dat laatste nu juist wat we in zijn muziek herkennen en dat ons tegelijk fascineert als ontroert: het samengaan van een groot intellect met een overdaad aan expressiviteit. In zes colleges van een uur geeft Leo Samama een uiteenzetting van het leven, het denken en het werk van deze grootmeester van de toonkunst. Hij maakt gebruik van muziekfragmenten van CD en op de piano. Bij het hoorcollege hoort een lijst met aanbevolen literatuur. Deze wordt geleverd als PDF-bestand. Dit college is tot stand gekomen i.s.m. de Studium Generale Universiteit Leiden. Inhoud College 1. Bach: beeldvorming en biografisch overzicht H1. Inleiding: wie was Bach? H2. Bachs opleiding en ontwikkeling H3. Bachs leven en werk in Köthen en Leipzig College 2. Bach en de kerk H4. De koralen H5. De cantates H6. De passies en de late kerkelijke werken College 3. De composities voor het hof H7. De instrumentale muziek H8. Bach als klavecinist H9. De wereldlijke cantates College 4. Composities voor hemzelf en zijn kinderen H10. Het verzamelen en leren van technieken H11. De Goldbergvariaties en de Kunst der Fuge College 5. Op weg naar Bach H12. De herontdekking van Bach H13. De ontwikkeling van de uitvoeringspraktijk College 6. Bach tot in onze tijd H14. Bachinvloeden in de 19e eeuw H15. Bachinvloeden in de 20e eeuw

Bach

De opera kent als avondvullende muziekvoorstelling een lange voorgeschiedenis. Het muzikale genre vindt zijn oorsprong in kerkelijke en middeleeuwse toneelvoorstellingen en de maskerade spektakels. Aan het einde van de 16e eeuw kwam daar de herontdekking van de Griekse tragedies bij. Dat alles leidde rond 1600 tot de ontwikkeling van een muzikaal drama dat de contouren aannam van wat wij tegenwoordig nog steeds opera noemen. In acht colleges van een uur behandelt Leo Samama de geschiedenis van 500 jaar opera. Van de vroegste vormen van opera tot de moderne opera van nu. Hij analyseert de verschillende onderdelen ervan, waaronder het verhaal, de toonzetting, de muziekontwikkeling en de regie. Ook besteedt hij veel aandacht aan de maatschappelijke context waarbinnen enkele van de belangrijkste opera’s zijn ontstaan. Hij maakt daarbij veelvuldig gebruik van muziekvoorbeelden. Inhoud College 1. Het ontstaan van het genre opera H1. De eerste opera’s H2. Monteverdi’s Orfeo H3. Een brug tussen de Italiaanse en de Franse opera College 2. Opera in de 17e eeuw H4. Aan het Franse hof H5. Purcell in Engeland College 3. De opera in de vroege 18e eeuw H6. Händel en de opera H7. Händel, Porpora en Vivaldi H8. Rameau College 4. De opera in de late 18e eeuw H9. Opera seria, opera buffa en het Singspiel H10. Glucks Orfeo ed Euridice H11. Mozarts Zauberflöte College 5. De Italiaanse opera in de vroege 19e eeuw H12. Rossini en de belcanto-opera H13. Bellini en Donizetti H14. Verdi College 6. De Duitse opera in de late 19e eeuw en de invloed van Wagner H15. De opkomst van de Duitse opera H16. Richard Wagner H17. De invloed van Wagner op latere componisten H18. Debussy College 7. Opera in de vroege 20e eeuw H19. Richard Strauss H20. Leos Janácek H21. Berg H22. The Roaring Twenties H23. Gershwin College 8. Opera na 1945 H24. Een nieuwe wereld H25. Opera als maatschappijkritiek H26. Het einde van de eeuw H27. En nu?!

Opera

relevance|desc

publishdate|desc

publishdate|asc

rating|desc

title|asc

author_lastname|asc

BookBeat gives you access to 1 million audiobooks right on your mobile. Find your next favourite by browsing through our top lists and categories.

Do you like to read books? Discover 1 million e-books at BookBeat. Pick and choose from different genres, such as best-sellers, crime, romance, non-fiction and much more!

Get access to 1 million e-books on your phone. Browse and find your next favorite read today!

On our Bookshelf - Audiobooks

With BookBeat you can explore more than 1 million audiobooks and e-books on your mobile or tablet. Try for free and enjoy a world of stories at BookBeat.

BookBeat - Audiobooks and e-books directly in the mobile. Try for free!

Unless you're out on an adventure, it's better to sign up at the website of {country}.

You can browse and find the most popular authors and books in the BookBeat app here. We’ve got a great selection of various authors and genres, this list will definitely inspire you to a great reading experience in the app!

{AuthorName} books - BookBeat

{NarratorName} as narrator - BookBeat

Are you on the hunt for your new favourite narrator, or do you have a favourite that you want to listen to even more? We've got you covered! We've gathered all of the most popular narrators and the books they’ve narrated here.

Search - BookBeat

Title

Person doing dishes and listening to BookBeat

Author

Leo Samama

Get started with BookBeat today

About us

Follow us

Help and contact

Information

BookBeat

Download BookBeat